Masterclasses Historically Informed Performance (HIP)
Wie op het conservatorium niet voor de specialisatie oude muziek kiest, speelt in de meeste gevallen op jonge instrumenten en met een hedendaagse interpretatie. Een concept als Historically Informed Performance (HIP) is dan een sprong in het diepe. Met HIP komt de musicus zo dicht mogelijk bij de muziek zoals de componist die voor ogen had. Dat betekent spelen met een andere interpretatie, en op instrumenten uit de tijd van de componist. Bernadette Verhagen begeleidt strijkers in hun zoektocht naar HIP.
Wat voegt een masterclass HIP toe aan de conservatoriumopleiding?
"Heel veel", reageert Bernadette met overtuiging. "De basis van HIP ligt in grondig onderzoek naar muzikale bronnen en natuurlijk de authentieke instrumenten en materialen. Maar het is meer dan kennis vergaren en een ander instrument pakken. Je ziet vaak dat er echt een nieuw muzikaal spectrum opengaat als musici hiermee aan de slag gaan. Heel bijzonder. Het verandert je ervaring van de muziek. En daar is in de reguliere opleiding nu eenmaal niet altijd genoeg tijd voor."
Wat is de eerste grote verandering tijdens zo'n masterclass?
"De snaren. Op het moment dat er darmsnaren op de strijkinstrumenten komen en de deelnemers een barok- of klassieke stok in hun handen krijgen, verandert alles. Niets is meer zoals je gewend was. Het bespelen van darmsnaren vergt een andere techniek, de strijkstok is meestal veel lichter en de balans is totaal anders. Eerst piept en krast het. En je moet heel vaak stemmen, omdat de snaren nieuw zijn en gevoelig voor luchtvochtigheid."
"Bovendien is de reeks boventonen bij darmsnaren anders dan met kunststof-of stalen snaren. De intonatie is veel moeilijker te horen. Dat kan heel bevreemdend zijn, je twijfelt aan je gehoor of aan de snaren. Maar na een paar dagen wen je eraan. Gaandeweg kun je meer met de klank spelen, zonder daarvoor veel te hoeven vibreren. De harmonieën worden duidelijker en daardoor intoneer je anders. Een vibrato redt je niet meer, de toon moet meteen zuiver zijn. Je streektechniek wordt anders."
Wat is er zo mooi aan Historically Informed Performance?
"Zelfs de meest bekende stukken van Bach, Mozart, Haydn, Beethoven en Brahms klinken anders dan je ze ooit gehoord hebt. Als nieuw. Vergelijk het met de Sixtijnse Kapel voor en na de restauratie. Het beeld is weer compleet en de kleuren spatten ervan af. Zoals Michelangelo het bedoeld heeft."
Wat is het belangrijkste dat een deelnemer leert?
"Het allermooiste is als een student op een gegeven moment hoort wat het echt zuiver is. Wat je moet doen om de klank boventoonrijk en daardoor vol te krijgen. Er komt dan echt diepte in de toon. Daar word ik gelukkig van!"
Masterclasses HIP.
Zomer van 2017 30 juli- 5 augustus in Brunico, Italië
Tijdens deze masterclass staat de authentieke barokmuziek, "Wassermusik" centraal.
Zomer 2018 gaf Bernadette weer Masterclasses in Brunico, 3-10 augustus.
Dit keer was het onderwerp "Bruder Mozart"